JFT-Basic bu
1. Imtihon maqsadi
Yaponiya Fondi yapon tili bo’yicha boshlang’ich imtihon （Japan Foundation Test for Basic Japanese, qisqartmasi: JFT-Basic） asosan “ma’lum bir darajada kundalik hayotdagi suhbatlarni qura olish va yashay olishga to’sqinlik qilmaydigan daraja qobiliyati” ga ega yoki yo’qligini baholashni maqsad qilgan. Bu imtihon umumiy yevropa til ko’nikmasi qolipi (CEFR: Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assessment) hamda CEFR ga muvofiq tarzda Yaponiya Fondi tomonidan ishlangan “O’zaro tushunish uchun yapon tili” falsafasi asosida yapon tili ta’limi miqyosida talqin etilgan “JF ta’lim standarti” (JF standart) g’oyasi asosida, “Yapon tilida nimalarni qanchalik uddalay oladi” ni o’lchaydi. JFT-Basic dan 2019 yil 1-apreldan boshlab yashash huquqini beruvchi sertifikat “Maxsus malakali ishchi 1 bosqich” ni olish uchun zarur bo’lgan yapon tilini bilish darajasini o’lchovchi imtihon sifatida qo’llaniladi. Maxsus malakali ishchi tizimi haqida ma’lumot olish uchun quyidagiga qarang.
- Adliya vazirligi sayti “imtihon ma’lumotlari” (Yapon tili)
- Maxsus malakali ishchilarini qo’llab quvvatlash sayti (Immigratsiya va Immigratsion Byurosi)
- “Yaponiya Fondi yapon tili boshlang’ich imtihonlarga doir imtihonlarni amalga oshirish yo’riqnomasi (Yapon tili)【PDF：116KB】
* 2018-yil 25-dekabrdagi Vazirlar Mahkamasining “Maxsus malakali ishchilarga yashash huquqini beruvchi sertifikatga doir tizim faoliyatiga aloqador asosiy yo’nalishlar”, hamda 2019-yil fevral oyidagi Adliya vazirligi immigratsiya byurosining “Maxsus malakali ishchilarga doir imtihon yo’nalishlari to’g’risida” nomli qarorlari bilan tasdiqlangan.
2. Imtihon subyekti
Ushbu imtihon ona tilisi yapon tili bo’lmagan chet elliklar uchun mo’ljallangan. Ularning ichida ayniqsa, Yaponiyaga ishlash uchun keladigan chet elliklar uchun mo’ljallanadi.
3. Imtihon shakli
JFT-Basic kompyuter orqali imtihon topshiriladigan (CBT: Computer Based Testing) usulida amalga oshiriladi. Har bir mamlakatning imtihon zalida kompyuterdan foydalangan holda savollar beriladi va javoblar belgilanadi. Imtihon payti kompyuter ekranida ko’rsatilgan savollar va naushniklar tomonidan eshittirilgan audio asosida ekranda javob beriladi.
Kompyuter ekranining markazida imtihon savoli, hamda javob variantlari ko’rsatiladi. Shuningdek, ekran chetida bo’lim nomi, imtihon nomi, qolgan vaqt va javoblar holati ko’rsatiladi.
Ushbu imtihonda savollar ingliz tilida ko’rsatiladi. Your Language tugmasini bossangiz, savollarni ona tilingizda (ya’ni mahalliy tilda)* o’qishingiz mumkin.**
Savollarni o’qib vaziyat va holatni tushungan holda savollarga javob bering. Tinglab tushunishda esa, ijro tugmasini bossangiz audio qayta qo’yiladi, 2 martagacha eshitish mumkin. Javob berish paytida javob variantlarini bosing. Tanlangan javobni rangi o’zgaradi.
*Mahalliy til deganda, quyidagilar nazarda tutilgan:
Your Language 1: ingliz tili, xitoy tili, indonez tili, kxmer tili, mongol tili, myanma tili, nepal tili, tay tili yoki vyetnam tili
Your Language 2: o‘zbek tili, bengal tili, laos tili yoki malay tili
**Kompyuter ekranining oʻlchamiga qarab, mahalliy tildagi savol va muammoning qalqib chiquvchi oynadagi tasviri yonma-yon aks ettirilishi mumkin.
- Aloqador ma’lumot
- Imtihon ekranini haqiqatda boshqarish to’g’risida batafsil bilishni hoxlovchilar quyidagiga e’tibor qarating.
Yaponiya Fondi yapon tili boshlang’ich imtihoni (JFT-Basic)ni boshqarish usuli (YouTube)
4. Imtihon tarkibi
Ushbu imtihon “Yozuv va So’z boyligi”, “Dialog va Iboralar”, “Tinglab tushunish”, “O’qib tushunish” kabi 4 ta bo’limdan tashkil topgan. Ushbu imtihon tarkibi, har bir savollardan ko’zlangan maqsad quyidagi 1-jadvalda keltirilgan.
1-jadval：Imtihon tarkibi va ko’zlangan maqsadi
| Bo’lim | Bo’limdan ko’zlangan maqsad | Kategoriyasi | Kategoriyadan ko’zlangan maqsad |
|---|---|---|---|
| Yozuv va So’z boyligi (taxminan 12 ta savol) |
Kundalik vaziyatlarda ishlatiladigan yapon yozuvlarini o’qiy olishi, asosiy so’z boyligiga egaligi, ulardan foydalana olishi baholanadi. | So’zning ma’nosi | So’zning ma’nosini so’rash |
| So’zning qo’llanilishi | So’zning ishlatilishini so’rash | ||
| Kanjini (ieroglifni) o’qish | Ieroglifda yozilgan so’zning o’qilishini hiraganada so’rash | ||
| Kanjining (ieroglifning) ma’nosi va qo’llanilishi | Ieroglifda yozilgan so’zning ma’nosi va ishlatilishini so’rash | ||
| Dialog va Iboralar (taxminan 12 ta savol) |
Kundalik vaziyatlardagi suhbatlarga zarur bo’lgan grammatika, iboralarni qo’llay olishi baholanadi. | Grammatika | Dialog kontekstiga mos grammatikadan foydalana olishini so’rash |
| Ibora | Dialog kontekstiga mos iboradan foydalana olishini so’rash | ||
| Tinglab tushunish (taxminan 12 ta savol) |
Kundalik vaziyatlardagi dialog va ko’rsatmalarni tinglab ularni tushuna olishi baholanadi. | Mazmunini tushunish (suhbat) | Ma’lumot almashinish va o’zaro do’stona suhbatni eshitib, mazmunini tushuna olganini so’rash. |
| Mazmunini tushunish (do’konlarda va jamoat joylarida muloqot qilish) | Do’kon va jamoat muassasalaridagi suhbatni eshitib,mazmunini tushuna olganligini so’rash. | ||
| Mazmunini tushunish (e’lon va ko’rsatmalarni tinglash) | Ko’rsatma va e’lonlar, ovozli eshittirish kabilarni eshitib, mazmunini tushuna olganini so’rash. | ||
| O’qib tushunish (taxminan 12 ta savol) |
Kundalik vaziyatlardagi xatlar, e’lonlar, tushuntirishlar va boshqalarni o’qib tushuna olishi baholanadi. | Mazmunini tushunish | Xat va xabarlar kabi qisqa va sodda matnlarni o’qib mazmunini tushuna olganini so’rash. |
| Axborotni qidirish | Kundalik reklamalar va e’lonlar taxtalari, axborotnomalardan kerakli ma’lumotlarni izlab topa olishini so’rash. |
Taxminan 50 ta savol beriladi, imtihon topshirish vaqti 60 minut. Har bir bo'lim bo'yicha belgilangan vaqt mavjud emas. Agar bo’lim ichida bo’lsa, hoxlagan payt savollarni ko’rib chiqish, qayta javob berish mumkin. Biroq, keyingi bo’limga o’tilgandan so’ng, oldingi bo’limga qaytib qayta javob berish mumkin emas. Shuningdek, tinglab tushunish bo’limida oldingi va keyingi savollarga o’tish, qayta ko’rib chiqish va qayta javob berish mumkin emas.
5. Darajalar bo’yicha yo’riqnoma
Ushbu imtihon JF standarti asosida yapon tilini bilish darajasi sifatida qo’llanilib, CEFR tizimiga asoslanadi, “yapon tilida nimani qanchalik uddalay oladi?” kabi vazifalarni bajara olish qobiliyati daraja indeksi hisoblanadi. Vazifalarni bajara olish qobiliyati Can-do (“qila olish” degan ibora) bilan ifodalanib, A1, A2, B1, B2, C1, C2 kabi 6 ta darajaga bo’linadi.
Darajalarning tasvirini quyidagi 4-rasmda ko’rishingiz mumkin.
Ushbu imtihonda CEFR, JF standartidagi A1-A2 darajadagi Can-do ga asoslangan savollar beriladi, ”Yozuv va So’z boyligi”, “Dialog va Iboralar”, “Tinglab tushunish” va “O’qib tushunish” kabi 4 ta bo’limdan umumiy Yaponiya mamlakat ichida kundalik hayotiy vaziyatlarda talab etiladigan yapon tilidagi muloqot qila olish qobiliyati baholanadi. Ishlash uchun zarur bo’ladigan “ma’lum bir darajada kundalik hayotdagi suhbatlarni qura olish va yashay olishga to’sqinlik qilmaydigan daraja qobiliyati” yo’riqnomasiga ko’ra, A2 darajasidagi yapon tilini bilish qobiliyatiga ega yoki yo’qligini baholaydi.
Quyidagi 2-jadval o’rtasi A2 darajasining yo’riqnomasiga to’g’ri keladi.
| Daraja | Darajalar bo’yicha yo’riqnoma |
|---|---|
| B1 |
|
| A2 |
|
| A1 |
|
CEFR bo’yicha umumiy moslashtirilgan daraja: Umumiy shkalasi
6. Imtihon natijasi bo’yicha xabar
Imtihon natijasi bo’yicha imtihon topshirgan nomzodga quyidagicha bildiriladi.
- Imtihon topshiriladigan kuni
- Imtihon yakunlangan paytda ekranga umumiy ball va baholash natijasi ko’rsatiladi.
- Imtihon topshirilgandan so’ng 5 ish kuni ichida
- Ro’yxatdan o’tish veb saytiga kirib, rasmiy baholash natijasi xabarnomasini ko’rishi, chop ettirishi mumkin.
Baholash natijasi xabarnomasida umumiy ball va unga asoslangan baholash natijasini bilsa bo’ladi. Umumiy ball to’g’ri javoblar sonining umumiy yig’indisi emas, tenglashtirilgan statistik jihatdan hisoblangan shkala ball hisobida ko’rsatiladi. Umumiy ballar oralig’i 10 balldan 250 ballgachadir. Umumiy ball o’tish balli (200 ball) darajasida yoki undan yuqori bo’lganda, “ma’lum bir darajada kundalik hayotdagi suhbatlarni qura olish va yashay olishga to’sqinlik qilmaydigan darajadagi yapon tilini bilish qobiliyatiga erishgan” deb baholanadi. Shuningdek, ma’lumot uchun har bir bo’lim bo’yicha to’g’ri javoblar ko’rsatkichi ko’rsatiladi.
Baholash natijasi xabarnomasining 2-betida yapon tilini bilish darajasi haqidagi fikrlar tushuntirilgan. Mazmuni haqida “5. Darajalar bo’yicha yo’riqnoma”ga qarang.
7. Imtihon bo’yicha tushuntirish materiallari
JFT-Basic haqida umumiy ma’lumot berish uchun yuqorida keltirilganlarning mazmunini umumlashtirib slayd shaklida berilgan yapon tilida ma’lumot mavjud. Bemalol yuklab oling va foydalaning.
